مفهوم رویداد قوی سیاه چیست؟ نظریه Black Swan

در بازار ارز دیجیتال ریسک‌های بسیار زیادی وجود دارد. از جمله فروش سنگین وال‌ها، احتمال وقوع خبری هولناک مثل ورشکستگی یک صرافی بزرگ یا حتی هک یک بلاکچین. هر کدام از این ریسک‌ها می‌تواند به عنوان ریسک قوی سیاه شناخته شود. به ریسک‌هایی که غیر قابل پیش بینی و غیر منتظره هستند، اصطلاحاً رویداد یا استراتژی قوی سیاه می‌گویند. در ادامه قصد داریم با جزئیات بیشتر به تعریف قوی سیاه بپردازیم.

رویداد «قوی سیاه» چیست؟

اولین بار این مفهوم در سال 2007 توسط نسیم نیکلاس طالب، استاد بازارهای مالی و معامله‌گر وال استریت در کتاب قوی سیاه مطرح شد. او وقوع جنگ جهانی اول، فروپاشی شوروی و حمله 11 سپتامبر 2001 در ایالات متحده در جزو رخدادهای قوی سیاه دسته‌بندی کرده است. قوی سیاه به وضعیتی گفته می‌شود که  غیر قابل پیش بینی و غیر منتظره باشد. مفهوم نظریه قوی سیاه به این صورت است که جهان به ‌شدت تحت ‌تأثیر رویدادهای نادری قرار می‌گیرد که پیش‌بینی آنها دشوار است. ما می‌توانیم این پدیده را به بازارهای مالی همچون کریپتو بسط دهیم و از این پدیده در این بازار استفاده کنیم.

قوی سیاه استعاره‌ای از پیامدهایی است که دیدن آنها شگفت‌انگیز و بسیار نادر است و چون کسی به طور معمول انتظار وقوع آنها را ندارد، وقتی اتفاق می‌افتند برخی از مردم برای توجیه علت وقوع این پدیده‌ها گاهاً به استدلال‌های عجیب و غیرعقلانی و یا حتی خرافات روی می‌آورند.

در فرهنگ غرب، قوی سپید مظهر پاکی است و چون هیچ یک از مردم در غرب قوی سیاه ندیده بودند، قوی سیاه را مظهر شر و پلیدی می‌دانستند. با کشف قاره استرالیا، مهاجرانی که به این سرزمین وارد شدند، در کمال تعجب قوی سیاه را در آنجا دیدند. آنها به مرور این قو را با خود به اروپا بردند و به مرور تصور شر بودن قوی سیاه در بین مردم رنگ باخت.

ویژگی‌های اصلی Black Swan در بازار ارز دیجیتال

قوی سیاه یک پدیده غیر قابل ‌پیش‌بینی و فراتر از ذهن انسان است که معمولاً از یک موقعیت انتظار نمی‌رود و پیامدهای شدیدی در پی آن وجود دارد. با توجه به اینکه خود نسیم طالب که یک معامله‌گر بازارهای مالی است، توانست ویژگی‌های بیان شده‌ی این پدیده را نسبت به ارز دیجیتال هم بسط دهد. از نظر او سه ویژگی اصلی این پدیده عبارتند از:

• پدیده قوی سیاه غیر قابل پیش بینی است
• این پدیده پیامدهای گسترده‌ای می‌تواند داشته باشد
• پس از اتفاق افتادن این پدیده، اکثر مردم ادعا می‌کنند که این پدیده قابل توضیح و پیش بینی بوده است

مثال‌هایی از رویدادهای قوی سیاه (Black Swan)

یکی از نمونه‌های معروف از الگوی قوی سیاه در سال ۲۰۰۸ در زیمباوه اتفاق افتاد. در این سال نرخ تورم کل در زیمباوه به بیش‌تر از ۷۹٫۵ درصد رسید و به عنوان فاجعه‌بارترین تورم در قرن بیست، رکورد شکنی کرد. از دیگر نمونه‌ها در همین سال می‌توان به سقوط مالی بازار مسکن در ایالات متحده آمریکا اشاره کرد که با وسعت بسیار زیادی که داشت تنها افراد کمی وقوع آن را پیش بینی کرده بودند.

یکی از جدیدترین، رویدادهای قوی سیاه، ویروس کرونا یا کووید-۱۹ است. در حال حاضر دنیای اقتصاد در سراسر دنیا در حال بازسازی و بهبود شرایط مالی ناشی از آسیب‌های اقتصادی دوران بیماری کرونا و قرنطینه است. خیلی از کشورهای جهان مثل ترکیه که اقتصادشان بر مبنای گردشگری تعریف شده بود هنوز نتوانسته‌اند خود را به خوبی بازیابی کنند. از دیگر نمونه‌های قوی سیاه در دنیای کریپتو می‌توان به به ورشکستگی صرافی بزرگ FTX و سقوط استیبل کوین لونا، ورشکستگی 3AC، ورشکستگی Blockfi اشاره کرد.

استراتژی‌های مقابله با Black Swan

در هیچ مکتب اقتصادی‌ ذکر نشده است که سرمایه‌گذاری بدون ریسک است. در دنیای امروز در صورتی که بخواهید در شرکت یا هر شغلی سرمایه گذاری کنید، باید بتوانید ریسک‌های آن را مدیریت کنید ولی نمی‌توانید از تمامی ریسک‌ها قبل از اتفاق افتادن با خبر شوید. برای مثال اگر شما قصد فعالیت به عنوان راننده اسنپ را داشته باشید باید در ابتدا خودرویی تهیه کنید و مشغول فعالیت شوید. شما نمی‌توانید افزایش قیمت اقلام مصرفی خودرو مثل روغن یا بنزین و یا لاستیک را پیش بینی کنید. یا حتی در هنگام رانندگی نمی‌توانید پیش بینی کنید که خودرویی قطعاً به شما برخورد نمی‌کند. پس می‌توان گفت برای شروع هر کسب و کاری ریسک‌هایی وجود دارد که شما باید با چشم باز از آنها با خبر باشید و آنها را مدیریت کنید. به عنوان مثال در بازارهای مالی بهتر است تمام پول خود در یک بازار سرمایه گذاری نکنید. می‌توانید بخشی از سرمایه خود را به خرید طلا، سرمایه‌گذاری در بورس، مسکن و ... اختصاص دهید و در صورتی که رویداد قوی سیاهی مثل ریزش سنگین سال 99 در بورس اتفاق افتاد، بتوانید از سایر بازارها مثل طلا و مسکن سود خوبی به دست آورید.

آیا بیت کوین قوی سیاه است؟

رویداد قوی سیاه باید سه ویژگی کلی داشته باشد، غیر قابل پیش بینی باشد، تاثیر بزرگی روی جامعه جهانی یا جامعه یک حوزه داشته باشد و پس از اتفاق افتادن مردم بتوانند آن را توضیح دهند. در اوایل مسیر بیت کوین، روند بیت کوین کاملاً غیر قابل پیش بینی بود ولی در حال حاضر چون بیت کوین به بورس‌های جهانی راه پیدا کرده است، کمی قابل پیش‌بینی‌تر شده است. بیت کوین برای مقابله با تمرکز قدرت و پول توسط دولت‌ها پا به جهان گذاشت و تاثیر شگرفی روی بازارها و جهان گذاشت. پس گزینه دوم هم می‌تواند درست باشد و قابل قبول است. در مورد گزینه سوم، چون روند بیت کوین در حال حاضر، روندی قابل توضیح است می‌توان گزینه سوم را هم پذیرفت. پس می‌توان گفت که بیت کوین یک رویداد قوی سیاه به حساب می‌آید.

ریسک قوی سیاه در بازار ارزهای دیجیتال

ریسک قوی سیاه در بازار ارز دیجیتال بسیار دیده می‌شود. مثال‌های بسیاری در این بازار وجود دارد مثل وقوع بیماری کرونا، سقوط استیبل کوین لونا یا حتی ورشکستگی صرافی FTX که هرکدام به تنهایی باعث ریزش‌های سنگین در این بازار شده‌اند. از جمله دیگر ریسک‌های قوی سیاه در بازار ارز دیجیتال می‌توان به سخت‌گیری یک کشور تاثیرگذار در سطح جهانی به ارزهای دیجیتال، قانون گذاری و گرفتن مالیات از این معاملات در کشورهای مختلف، دادن یا ندادن مجوز به فارم‌های بزرگ ماینر در یک کشور تاثیر گذار، قانونی اعلام کردن بیت کوین به عنوان یک پول ملی در کشورها یا رد شدن این قانون اشاره کرد. یا اینکه قطع شدن اینترنت برای بازار ارزهای دیجیتال به معنی قطعی فعالیت و ایجاد ضررهای بسیار بزرگ و جبران ناپذیر است. به همین دلیل بسیاری این رویدادهای احتمالی را به عنوان ریسک قوی سیاه در بازار ارزهای دیجیتال می‌شناسند.

نتیجه گیری

اگر حداقل بیش از یک سال از فعالیت شما در بازار ارز دیجیتال بگذرد، قطعا رویداد قوی سیاه را لمس کرده‌اید. این رویدادها، به دلایل مختلف اتفاق می‌افتد و فقط با مدیریت ریسک در بازار می‌توان آن را کنترل کرد چون خیلی از مسائل خارج از تحلیل و تصور ماست و ما با مطالعه اخبار توان پیش بینی آنها را نداریم. بنابراین باید استراتژی مناسبی برای مقابله با این شرایط در نظر بگیریم و بعد از وقوع، آن را بپذیریم.

به یاد داشته باشیم که همیشه احتمال وقوع خطا و یا رویدادهای غیرمنتظره وجود دارد. داشتن علم آمار و احتمالات و توانایی بررسی روندهای گذشته هم برخی اوقات نمی‌توانند به ما در تصمیم‌گیری درست کمک کند. بنابراین شما به عنوان یک فرد فعال در حوزه سرمایه گذاری نباید تمام نقدینگی خود را در یک بازار نگهداری کنید. شما نباید تمامی تخم مرغ‌های خود را در یک سبد بچینید و با تقسیم سرمایه خود در بازارهای مختلف، باعث تقسیم ریسک و مدیریت آن شوید.