صفر تا صد تراز تجاری در فارکس

تراز تجاری می‌تواند به عنوان یک عامل مهم در تحلیل های معامله‌گران فارکس در نظر گرفته شود؛ چرا که رابطه مستقیمی بر ارزش ارز ملی دارد و نشان‌دهنده روند صادرات و واردات یک کشور است. در این مقاله تراز تجاری را از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار خواهیم داد؛ همچنین با نحوه‌ی محاسبه و تاثیراتی که بر نرخ ارز و فارکس دارد آشنا خواهیم شد.

تراز تجاری چیست

تراز تجاری یا صادرات خالص (به انگلیسی:  Balance Of Trade ) شاخصی اقتصادی‌ است که تفاوت میان ارزش صادرات و واردات کالاها و خدمات یک کشور را در یک دوره‌ی زمانی مشخص نشان می‌دهد. در واقع، تراز تجاری نشان دهنده‌ی توان یک کشور در کسب درآمد ارزی است.

تراز تجاری مثبت یا منفی؟

تراز تجاری مثبت یعنی ارزش پولی صادرات از واردات در یک کشور بیشتر است و در اصطلاح به آن «مازاد تجاری» می‌گوییم.

در مقابل تراز تجاری منفی نشان دهنده حجم بیشتر واردات نسبت به صادرات است که از آن با نام «کسری تجاری» یا «شکاف تجاری» یاد می‌شود .

مازاد تجاری نشان می‌دهد که تولید کنندگان داخلی در بازار جهانی فعال هستند و توانایی تولید کالای کافی برای برآورده کردن نیازهای داخلی و همچنین فروش در بازار جهانی را دارند؛ در نتیجه جهت جریانات ارزی به سمت داخل کشور بوده و مثبت است.

کسری تجاری، از نشانه‌های خروج ارز به واسطه‌ی هزینه‌های ناشی از واردات است و می‌تواند نشان‌دهنده اتکای بیش ‌از حد به کالاهای خارجی باشد.

در نمودار زیر تراز تجاری 20 کشور در سال 2022 نمایش داده شده است.

^{تراز تجاری, دلار آمریکا, سال 2022 ( منبع : theglobaleconomy )}

همانطور که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید، آمریکا منفی ترین و چین مثبت‌ترین تراز تجاری را دارد. این قطعاً نشان از قدرت گرفتن چین در مقابل آمریکاست.

محاسبه تراز تجاری

درک چگونگی محاسبه‌ی تراز تجاری برای ارزیابی سلامت اقتصادی یک کشور بسیار مهم است. تراز تجاری با کسر ارزش صادرات از ارزش واردات محاسبه می شود. به زبان ساده، فرمول این شاخص، به شرح زیر است:

کل صادرات - کل واردات = تراز تجاری

صادرات و واردات در یک دوره ی خاص (معمولا یک ساله) در نظر گرفته می‌شود.

توجه به این نکته ضروری است که ارزش کالا و خدمات علاوه بر قیمت این اقلام شامل حمل و نقل، بیمه و هرگونه تعرفه یا مالیات نیز می شود.

به عنوان مثال، کشور الف کالاهایی به ارزش 550 میلیارد دلار صادر می کند و کالاهایی به ارزش 300 میلیارد دلار در سال وارد می کند. تراز تجاری را می توان با استفاده از فرمول بالا محاسبه کرد. محاسبه به این صورت است:

550 میلیارد دلار - 300 میلیارد دلار= 250 میلیارد دلار

از این رو، کشور الف دارای تراز تجاری مثبت یا مازاد تجاری 250 میلیارد دلاری است.

با این حال، اگر نتیجه منفی بود، نشان دهنده کسری تجاری است. به عنوان مثال، اگر کشور ب کالاهایی به ارزش 150 میلیارد دلار صادر کند و کالاهایی به ارزش 350 میلیارد دلار وارد کند، تراز تجاری به این صورت خواهد بود:

150 میلیارد دلار - 350 میلیارد دلار =-200 میلیارد دلار

در این حالت، کشور ب دارای تراز تجاری منفی یا کسری تجاری 200 میلیارد دلاری است. درک چگونگی محاسبه تراز تجاری بینشی را در مورد وضعیت اقتصادی یک کشور و روابط تجاری آن با سایر کشورها فراهم می کند.

عوامل موثر بر تراز تجاری

عوامل متعددی وجود دارد که می تواند بر تراز تجاری یک کشور تأثیر بگذارد. برخی از عوامل کلیدی عبارتند از:

واردات و صادرات

تراز تجاری با کسر ارزش واردات از ارزش صادرات محاسبه می شود. بنابراین، هرگونه تغییر در ارزش واردات یا صادرات بر تراز تجاری تأثیر می گذارد.

نوسانات نرخ ارز

 کاهش ارزش پول یک کشور می تواند صادرات آن را ارزان تر کند و منجر به افزایش صادرات و تراز تجاری شود. برعکس، افزایش ارزش پول یک کشور می‌تواند صادرات آن را گران‌تر کند و تراز تجاری را به سوی منفی شدن ببرد.

تعرفه ها و موانع تجاری

تعرفه‌های بالای واردات می‌تواند باعث کاهش مصرف و واردات شود و تراز تجاری را بهبود بخشد. از سوی دیگر، سایر کشورها می‌توانند با وضع تعرفه هایی برخلاف منافع آن کشور، بر صادرات تاثیر منفی بگذارند و تراز تجاری را کاهش دهند.

رشد اقتصادی

اقتصاد رو به رشد معمولاً منجر به افزایش مخارج مصرف کننده می شود که می‌‎تواند باعث واردات بیشتر شود و تراز تجاری را کاهش دهد. همچنین این رشد می‌تواند تولید و صادرات را افزایش دهد و تراز تجاری را بهبود بخشد.

سیاست‌های دولت

سیاست‌های دولت مانند یارانه‌ها یا مشوق‌ها برای صادرکنندگان، محدودیت‌های واردات یا موافقت‌نامه‌های تجاری می‌توانند بر تراز تجاری یک کشور تأثیر بگذارند.

شرایط اقتصاد جهانی

شرایط اقتصادی جهانی مانند رکود یا رونق می تواند بر تقاضای صادرات و سطح واردات یک کشور و در نتیجه بر تراز تجاری آن تأثیر بگذارد.

این عوامل به هم مرتبط هستند و اغلب بر یکدیگر تأثیر می گذارند. علاوه بر این، ممکن است عوامل تاثیرگذار دیگری نیز وجود داشته باشد که منحصر به کشورها یا مناطق مختلف باشد.

مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود: آیا در زمان های رکود هم می شود سود کرد؟

تاثیر تراز تجاری بر نرخ ارز

تراز تجاری یک کشور می‌تواند تأثیر زیادی بر تقویت پول ملی آن کشور داشته باشد. این تأثیر به دو شکل مهم اتفاق می‌افتد:

• افزایش تراز تجاری مثبت:

مازاد تجاری در یک کشور موجب تقویت ارز ملی آن می‌شود زیرا کشورهای دیگر به ارز بیشتری از این کشور برای خرید کالاها و خدمات نیاز دارند و اینگونه تقاضای ارز ملی افزایش پیدا می کند حال افزایش نرخ ارز ملی، واردات را دشوار می‌کند و این امر به کسب و کارهای داخلی کمک می کند و شرایط رقابتی را در داخل کشور ایجاد می‌کند.

• افزایش تراز تجاری منفی:

تراز تجاری منفی در یک کشور باعث کاهش نرخ ارز ملی شود به دلیل اینکه کشور باید ارز بیشتری برای پرداخت به کشورهای دیگر برای واردات داشته باشد و این افت نرخ ارز ملی می‌تواند صادرات را تشویق کرده و واردات را کاهش دهد، به طوری که از منفی شدن بیشتر تراز تجاری جلوگیری می کند.

توجه داشته باشید که، عواملی که بر نرخ ارز تاثیر می گذارند به تراز تجاری محدود نمی شود و موارد دیگری مانند سیاست های پولی و مالی دولت، عرضه و تقاضا در بازار ارز، شرایط اقتصادی جهانی و رویدادهای جهانی نیز تاثیرگذار هستند.همچنین تأثیر تراز تجاری بر نرخ ارز ملی ممکن است بسته به توانایی کشور در جذب سرمایه خارجی، راهبردهای مالی و تجاری، و وضعیت اقتصادی داخلی تغییر کند.

تاثیر تراز تجاری بر فارکس

تراز تجاری یکی از شاخص های اقتصادی مهم در بازار فارکس است و باید عوامل دیگر که بر نرخ ارز تاثیر می گذارد لحاظ شود. در اینجا به برخی از موارد تاثیرگذار اشاره می کنیم:

نرخ ارز ملی

همان طور که بالاتر گفته شد، تراز تجاری مثبت می تواند باعث افزایش نرخ ارز ملی و در نتیجه موجب افزایش تقاضا  شود.

تاثیر بر نرخ ارزها

اگر نسبت تراز تجاری یک کشور نسبت به کشور دیگر افزایش یابد می‌تواند عاملی بر افزایش نسبت ارزش نرخ ارز ملی آن نسبت به کشور دیگر باشد. این تاثیر می‌تواند به نوع تجارت وابسته باشد برای مثال تاثیر تجارت کالا با تجارت خدمات متفاوت است.

اعتماد سرمایه‌گذاران

اگر تراز تجاری معیاری برای سنجش وضعیت اقتصادی کشور در نظر گرفته شود، مازاد تجاری می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران به اقتصاد آن کشور را افزایش  داده و موجب جذب سرمایه خارجی ‌شود.

معامله‌گران فارکس می توانند با استفاده از ارقام تراز تجاری سودآوری و ریسک معاملات خود را بسنجد و تصمیم مناسب بگیرند و در این بازار با روشی موثر عمل کنند .

مطالعه این مطلب پیشنهاد می‌شود : مدیریت ریسک در فارکس چیست؟

گزارش تراز تجاری آمریکا

گزارش تراز تجاری ایالات ‌متحده‌ی ‌آمریکا نسبت صادرات و واردات کالاها و خدمات این کشور با سایر کشورها را نشان می‌دهد و بدین ترتیب، به عنوان نقشه‌ای از عملکرد تجاری کشور در نظر گرفته  می‌شود.
مهم‌ترین نکاتی که در یک گزارش تراز تجاری آمریکا باید بدانید میزان تراز تجاری و تاثیر آن بر اقتصاد داخلی، صادرات و واردات، نوع کالا و خدمات، تجارت با کشورهای مهم، سیاست و تصمیمات دولتی است.

به عنوان مثال، آخرین گزارش تراز تجاری آمریکا مربوط به اکتبر ۲۰۲۳ به شرح زیر است:

در اکتبر ۲۰۲۳، کسری تجاری ایالات متحده به ۵۸.۳ میلیارد دلار کاهش یافت، کمترین میزان از سپتامبر ۲۰۲۰ و کمتر از پیش‌بینی‌ها که به شکاف ۶۲.۳ میلیارد دلاری اشاره داشت. این بهبود می‌تواند به عوامل زیر نسبت داده شود:

• صادرات به نرخ ۱.۶٪ افزایش یافت و به میزان ۲۵۶ میلیارد دلار رسید، که بالاترین میزان در پنج ماه گذشته بود. عوامل اصلی افزایش صادرات شامل نفت خام، سفرها (به بالاترین سطح خود از دسامبر 2019 تا کنون رسید) ،نفت گاز، لوازم جانبی کامپیوتر، تهیه‌‌‌ی اقلام دارویی و افزایش خدمات مالی بودند.
• از سوی دیگر واردات به نرخ ۰.۷٪ کاهش یافت و به میزان ۳۱۴.۳ میلیارد دلار رسید. این کاهش عمدتاً به دلیل کاهش خرید تلفن همراه و سایر کالاهای خانگی و دستگاه‌های الکتریکی بود.
• واردات نفت خام و محصولات فلزی، سفرها و حمل و نقل افزایش یافت، که تاحدودی کاهش سایر واردات را جبران کرد.
• شکاف تجاری با چین به ۲۲.۷ میلیارد دلار کاهش یافت که پایین‌ترین میزان در پنج ماه گذشته بود. این کاهش به علت کاهش صادرات به چین به میزان ۰.۲ میلیارد دلار به ۱۰.۹ میلیارد دلار و کاهش واردات از چین به میزان ۱.۴ میلیارد دلار به ۳۳.۷ میلیارد دلار بود.

این ارقام تراز تجاری نشان‌دهنده‌ی وضعیت اقتصاد  آمریکا و روابط تجاری بین‌المللی آن هستند. کاهش تراز تجاری و افزایش صادرات نشان‌دهنده نشانه‌های مثبتی هستند، زیرا می‌توانند به افزایش فعالیت اقتصادی و رقابت‌پذیری در بازارهای جهانی اشاره کنند.

سخن پایانی

در این مقاله به شما اطلاعاتی درباره ی مفاهیم تراز تجاری، مازاد و کسری تراز تجاری ، روش محاسبه و عوامل تاثیرگذار بر  آن داده شد.
این شاخص اقتصادی یکی از عواملی است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد کشور تاثیر می گذارد اما به تنهایی نشان دهنده‌ی وضعیت اقتصادی نیست و باید با عوامل دیگر ارزیابی شود.
معامله‌گران فارکس با درک درست از این مفاهیم و بررسی تراز تجاری احتمال سود آوری خود را افزایش می دهند و در مسیر معامله گری خود به درستی گام برمی دارند.