بازار گاوی و بازار خرسی چیست؟ تفاوت های بازار گاوی و خرسی که نمیدانید!

اگر اخبار معاملات بازارهای مالی مختلف مانند فارکس، سهام، ارز دیجیتال و دیگر بازارها را دنبال کرده باشید، احتمالا تا کنون بارها با اصطلاحات گاوی (Bullish) و خرسی (Bearish) برخورد داشته‌اید. ممکن است مثلا در جمله‌ای دیده باشید که: «بازار فلان سهام یا فلان جفت‌ارز فعلا گاوی است»، یا برای مثال «گاوها فعلا کنترل معاملات را در دست دارند.» همچنین احتمالا عباراتی مشابه رادرباره اصطلاح خرسی و خرس‌ها دیده‌اید. به علاوه، بازار خرسی و گاوی در ارز دیجیتال (رمزارز یا کریپتو) نیز همان معنایی را دارد که در فارکس. پس این مفهوم در تمامی بازارهای معاملاتی تقریبا یکسان است.

در این مقاله به طور مختصر و مفید توضیح خواهیم داد که معنای این عبارات که در معاملات انواع دارایی‌ها با آنها برخورد می‌کنید چیست.

بازار گاوی چیست؟

به نمودار زیر نگاه کنید. این نمودار معاملات جفت‌ارز یورو دلار آمریکا (EUR/USD) را در بازه زمانی مشخصی نشان می‌دهد.

در نمودار مذکور می‌بینیم که روند کنونی نمودار صعودی بوده و در کل قیمت‌ها در حال افزایش هستند. این یعنی اکنون زمان جذابی برای خرید است و تعداد خریداران در حال افزایش است.

در چنین حالتی، می‌توانی بگوییم که نمودار روندی «گاوی» را نشان می‌دهد. در کل، هر زمان که خریداران بر معاملات حاکم باشند و قیمت‌ها در حال افزایش باشد، می‌گوییم که نمودار روندی گاوی (Bullish) دارد. به افرادی که در این وضعیت دست به خرید یا اصطلاحا باز کردن موقعیت می‌زنند نیز اصطلاحا گاوهای بازار (‌Bulls) گفته می‌شود. گاوها معامله‌گرانی هستند که از بالاتر رفتن قیمت سود می‌برند و روی آن شرط‌بندی می‌کنند.

در رابطه با وجه نامگذاری این وضعیت، برخی می‌گویند تصویر نمودار در چنین شرایطی مشابه گاو نری است که ایستاده و سر خود را بالا گرفته است.  اگر با نگاه خود خط بدن چنین گاوی را دنبال کنید، منحنی رو به بالا را مشاهده خواهید کرد. برخی نیز ادعا دارند که علت نام‌گذاری، وضعیت بدن گاو و رو به بالا بودن شاخ‌های او در هنگام وضعیت تهاجمی است.

علت نام‌گذاری هر چه باشد، مهم‌ترین چیز برای ما فهمیدن معنای این اصطلاح در اخبار و تحلیل‌های بازار است.

بازار خرسی چیست؟

برای فهمیدن معنای اصطلاح روند خرسی یا بازار خرسی (bearish market)، کافی است دقیقا برعکس شرایط روند گاوی را تصور کنید.

یعنی وضعیتی که در آن قیمت رو به نزول است و بدین ترتیب، فروختن دارایی جذابیت بیشتری در مقایسه با خریدن آن دارد. در چنین حالتی، می‌گوییم که بازار خرسی است و به افرادی که سعی در فروش دارایی یا اصطلاحا بستن موقعیت خود دارند، خرس می‌گوییم.

 خرس‌ها ممکن است به چند دلیل دلیل یک دارایی (asset) را بفروشند:

 ۱) سودی که می‌خواستند را بدست آورده و اکنون قصد فروش دارند

۲) زیان کرده‌اند اما می‌خواهند دارایی را بفروشند تا به خیال خود جلوی زیان بیشتر را بگیرند

۳) از ترس کاهش ارزش دارایی خود، آن را می‌فروشند و به پول نقد دارایی دیگری تبدیل می‌کنند، با نیت این که وقتی روند برعکس شد و قیمت‌ها دوباره رو به افزایش گذاشت، به بازار برگردند و دست به خرید بزنند

۴) می‌خواهند که دارایی را بفروشند و سپس همان دارایی را با قیمتی کمتر بخرند (رفتاری که اصطلاحا به آن کوتاه‌فروشی یا short sell) می‌گوییم

در چنین مواردی، معامله‌گر دارایی را می‌فروشد و منتظر می‌ماند تا قیمت به کف خود یا نزدیک آن (نقطه چرخش روند یا pivot point) برسد، سپس دوباره آن را با قیمتی کمتر از گذشته می‌خرد و بدین ترتیب، با برعکس شدن روند و افزایش قیمت سود می‌کند.

روانشناسی معامله‌گران در بازار گاوی و خرسی؛ چطور بازارهای خرسی و گاوی به یکدیگر تبدیل می‌شوند؟

اگر اخبار و تحلیل فارکس و دیگر بازارهای معاملاتی را دنبال کرده باشید، احتمالا با اصطلاحاتی مانند «سطح روانی» یا psychological level برخورد داشته‌اید. در کل،‌ به سطوحی که گذر از آنها (یا اصطلاحا شکستن آنها) باعث واکنش روانی در میان اکثریت معامله‌گران می‌شود، سطوح روانی یا روانشناختی می‌گویند. گاهی این سطوح می‌توانند به علت پله‌ای بودن مقدار خود، اهمیت روانی داشته باشند، مثلا زمانی که  پیشبینی می‌شود در فارکس نرخ مبادله دو ارز از سطح ۱.۴۵۰۰ به ۱.۵۵۰۰ برسد، گذشتن قیمت از حد ۱.۵۰۰۰ واکنش روانی گاوی در بازار ایجاد می‌کند و موضع گاوها تقویت می‌شود. اما اگر قیمت پس از رسیدن به این سطح به پایین برگردد، موضع گاوها ضعیف شده و موضع خرس‌ها تقویت می‌شود.

همچنین برخی سطوح به علت سوابق تاریخی خود اهمیت دارند. برای مثال، در نظر بگیرید که برای بیش از سه ماه قیمت جفت‌ارز یا کالایی مشخص نتوانسته از سطحی خاص بالاتر برود. پس در واقع این سطح نقش مقاومت بلندمدت (برای دوره ۳ ماهه) را پیدا کرده است. بدین ترتیب اگر در معاملات امروز قیمت بتواند از این سطح عبور کند، اثر روانی قابل توجهی روی معاملات خواهد داشت و موضع گاوها را تقویت خواهد کرد. برعکس این داستان نیز صادق است،‌ یعنی اگر سطحی برای مدتی طولانی قیمت را بالای خود نگه داشته باشد و در واقع نقش سطح حمایتی را به دست آورده باشد، پایینتر رفتن قیمت از آن روی بازار اثر روانی مهمی خواهد گذاشت موضع خرس‌ها و روند خرسی را تقویت خواهد کرد.

 در چنین سناریوهایی، همچنین می‌توان شاهد برعکس شدن (reversion) روندهای گاوی به خرسی و خرسی با گاوی شد. برای مثال، اگر قیمت به بالاترین سقف خود در بازه‌ای مشخص برسد، پس از آن افرادی که موقعیت خرید (گاوی) داشته‌اند ممکن است برای کسب سود معاملاتشان، شروع به فروش دارایی کنند و روندی گاوی، کم کم تبدیل به روندی خرسی شود. برعکس این امر نیز صادق است، یعنی وقتی قیمت‌ها به پایینترین کف خود می‌رسند، ممکن است به سبب عوامل بنیادی (رویدادهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی، اقلیمی، و بسیاری دیگر عوامل) دوباره شروع به بالا رفتن کنند.

جمع‌بندی

در این مقاله به اختصار توضیح دادیم که مراد از بازار گاوی و خرسی،‌ روند گاوی و خرسی، و همچنین گاو و خرس در بازارهای معاملاتی فارکس، ارز دیجیتال، سهام، و دیگر ابزارها چیست. همچنین به برخی عوامل مهم در ایجاد روندهای خرسی و گاوی و همچنین تغییر جهت بازار بین این دو حالت اشاره کردیم. البته باید خاطرنشان کنیم که در بلندمدت بازارهایی مانند سهام یا برخی دارایی‌های زیربنایی مانند طلا و نقره، گاوی هستند، چون علی رغم کاهش‌ها و حتی سقوط‌های مقطعی، در بازه‌های زمانی طولانی این بازارها در کل روند صعودی دارند و سهام‌ها شاهد افزایش ارزش هستند.

از این نظر، بازار فارکس یا کلا بازارهای تبادل ارز (چه ارز عادی چه ارز دیجیتال) تا حدی متفاوت هستند چون در فارکس شما سهام نمی‌خرید، بلکه یک ارز را با ارزی دیگر معامله می‌کنید و روی نرخ مبادله  و در واقع، اختلاف ارزش نسبی آنها سود یا زیان می‌کنید. پس در فارکس و مثلا معامله جفت‌ارز EUR/USD یا هر جفت‌ارز دیگری، روندها می‌تواند به تناوب گاوی یا خرسی شود.

مطالعه این مقاله پیشنهاد می‌شود: فارکس چیست؟